17 mei 2021
Vitamine K remmers zorgen voor een hogere kans op artrose
Redactie: in een recente publicatie van het Erasmus UMC pleiten onderzoekers dr. Cindy Boer en dr. Joyce van Meurs dat patiënten die een hoger risico hebben op artrose geen vitamine K-remmende antistollingsmiddelen voorgeschreven krijgen. Vitamine K remmers zorgen voor een verminderde bloedstolling, maar zorgen er ook voor dat gewrichten niet voldoende soepel blijven. Dr. A. J. ten Cate-Hoek, arts-klinisch epidemioloog, en prof. Dr. H. ten Cate, internist en hoogleraar vasculaire geneeskunde, vertellen over de bevindingen.
Kan ik mijn acenocoumarol blijven slikken?
Een recente publicatie vanuit de Rotterdam cohort studie rapporteert over een bijwerking die in verband wordt gebracht met het gebruik van vitamine K antagonisten (red. vitamine K remmers). Er wordt gemeld dat er een verhoogde kans is op osteoartritis (slijtage) van de knie en in iets mindere mate van de heup. Osteoartritis komt vooral voor op oudere leeftijd en hangt samen met slijtage van het gewrichtskraakbeen. Het komt onder andere vaker voor bij mensen met een verhoogd gewicht (zwaardere belasting van de gewrichten).
Het zou hierbij gaan om een ruim 2 maal verhoogde kans. Dit lijkt erg veel, maar het is belangrijk om te bedenken dat het hier in absolute zin gaat om een toename van osteoartritis van de knie van 2 naar 4 gevallen per 100 personen en bij de heup van 8.5 naar 12 gevallen per 100 personen. De schatting van het voorkomen van osteoartritis bij patiënten met vitamine K antagonist is wat minder zeker omdat er minder patiënten (240) beschikbaar waren voor de analyse dan controles (3255). Er is daarnaast ook gekeken of het risico op de bijwerking in de loop van tijd groter wordt, dit was niet het geval.
De onderzoekers beschrijven dat een mogelijke verklaring voor de toename zou kunnen worden gevonden in een verhoogde gevoeligheid voor veranderingen in de beschikbaarheid van vitamine K , deze verhoogde gevoeligheid is aanwezig bij ongeveer 1 op de 5 personen. Vitamine K is, naast dat het een belangrijke factor speelt bij de stolling, onder andere ook nodig bij de aanmaak van kraakbeen. De veronderstelling is dat in sommige gevallen er te weinig vitamine K beschikbaar is om een goed herstel van kraakbeen bij slijtage mogelijk te maken.
Zoals de onderzoekers ook zelf aangeven is er op basis van dit onderzoek een sterk vermoeden dat het verhoogd optreden van osteoartritis en het gebruik van vitamine K antagonisten iets met elkaar te maken hebben, er kan echter geen oorzakelijk verband tussen deze twee zaken worden gelegd. De onderzoek vorm was hiervoor niet geschikt, er kunnen namelijk ook andere factoren die niet zijn onderzocht hebben meegespeeld. Ook was het aantal personen dat vitamine K antagonisten gebruikte relatief klein waardoor de schattingen minder zeker zijn.
Een belangrijke kanttekening die moet worden gemaakt is dat vrijwel elk geneesmiddel naast de gewenste werking ook bijwerkingen heeft. Vitamine K antagonisten zijn zeer effectief in het voorkomen van trombose, tegen een aanvaardbaar bloedingsrisico. De nieuwe generatie antistollingsmiddelen (DOACs) is evenals vitamine K antagonisten effectief in het voorkomen van trombose en ook niet zonder bijwerkingen. Daarnaast is het gebruik van een DOAC niet voor iedereen een optie. Patiënten met een mechanische hartklep, patiënten met antifosfolipiden syndroom, patiënten met nierfunctiestoornissen en vele anderen, zijn aangewezen op vitamine K antagonisten voor hun antistollingsbehandeling.
De afweging tussen de effectiviteit van vitamine K antagonisten bij het verminderen van trombose enerzijds en het extra optreden van osteoartrose in 2 tot 3.5 per 100 patiënten anderzijds, zal in de meeste gevallen ten gunste van het continueren van vitamine K antagonisten uitvallen.
> Lees hier verder over het wetenschappelijk onderzoek naar vitamine K en artrose
