Het effect van preventieve antistollingsmiddelen

De helft van de coronapatiënten op de intensive care (IC) krijgt trombose. Dit levert vaak levensbedreigende complicaties op. Inmiddels krijgen mensen eerder en zwaardere antistollingsmiddelen. Het LUMC keek samen met 7 ziekenhuizen of het effect al meetbaar is.

De tweede golf: nog steeds veel trombose?

Tijdens de eerste coronagolf bleek dat ernstige corona en trombose vaak samengaan. Hoe zit dat? En hoe voorkom je het? Veel Nederlandse trombose-onderzoekers stortten zich in de lente van 2020 direct op dit soort vragen. Zo ook de onderzoeksgroep van internisten prof. dr. Menno Huisman en dr. Erik Klok van het LUMC. Huisman: “We hebben onze onderzoekers in de storm gezet.”

Optimale therapie

Een van die onderzoekers is drs. Fleur Kaptein. Zij verzamelde en analyseerde data over trombose tijdens de tweede golf: “We geven strikter antistolling aan patiënten die in het ziekenhuis worden opgenomen. En op de ic krijgen patiënten een hogere dosis. We zien helaas nog geen duidelijke daling van trombose. Dit betekent niet dat preventieve antistolling niet werkt. Wij weten bijvoorbeeld niet van alle patiënten welke soort en dosis ze precies kregen. Er zijn interventiestudies nodig om te weten wat de optimale antistollingstherapie is.” Tijdens de eerste golf registreerden ziekenhuizen trombose bovendien pas als iemand klachten had, bijvoorbeeld door een longembolie. Nu krijgen mensen na opname snel een CT-scan. “Zoek je meer, dan vind je ook meer”, zegt Huisman.

Saamhorigheid

In Nederland hebben verschillende trombose-onderzoeksgroepen de krachten gebundeld in de Dutch Covid and Thrombosis Coalition (DCTC, zie kader). Huisman: “Door de pandemie is er een groot saamhorigheidsgevoel. Het mooie van de DCTC is dat we samen sneller verbanden zien. Dat levert meer op dan alleen inzicht in corona. We weten nu al meer over de interactie van virussen en stolling. We leren zo wellicht ook meer over de gewone griep en trombose. En we doen bij het LUMC en andere ziekenhuizen ook onderzoek naar COVID en herstel. Die inzichten helpen straks misschien ook bij revalidatietrajecten van patiënten met longembolie zonder COVID-19.”

Regulier onderzoek

Huisman en Kaptein vertellen bevlogen over de Nederlandse samenwerking, maar internationaal blijkt het delen van kennis zelfs tijdens een pandemie soms lastig. Huisman: “Nu lezen we soms claims in een persbericht, maar als je dan de achterliggende data wil inzien, kan dat vaak niet. Elke complicatie bij hele ernstige corona is te veel. We willen dus zo snel mogelijk weten hoe je trombose kunt voorkomen, liefst zonder onnodig risico op bloedingen door de antistollingsbehandeling. Je hebt dan elkaars inzichten nodig.”

Deze tijd is uniek voor trombose-onderzoekers, maar de keerzijde is dat het reguliere werk soms in de knel komt. Kaptein heeft nu weer meer tijd voor haar promotieonderzoek naar trombose en kanker: “Het is ontzettend mooi om bij corona-onderzoek betrokken te zijn. Toch sluit ik me er soms ook bewust van af. Het andere onderzoek blijft ook interessant én belangrijk.”

Onderzoek naar corona en trombose

Trombose-onderzoekers uit heel Nederland hebben de krachten gebundeld in de Dutch Covid & Thrombosis Coalition (DCTC). Onder andere het Erasmus MC, LUMC, de andere UMC’s en meer grote ziekenhuizen in Nederland, zoals het Amphia, doen mee. Er zijn 5 belangrijke thema’s:

Wat doet het coronavirus met de bloedstolling?
Wat zijn de risicofactoren?
Welke dosis antistolling is veilig én effectief?
Wie moet (extra) antistolling krijgen?
Hoe herstel je na corona mét trombose?

Trombose op de IC

Ongeveer de helft van de coronapatiënten op de IC krijgt trombose. Dat is fors meer dan bij andere IC-patiënten. Hoe dit precies komt, is nog niet duidelijk.
Menno Huisman: “COVID is een longziekte. Het virus daalt af in de longen. Dat is dichtbij de bloedvaten en door de ontsteking zou daar een stolsel kunnen ontstaan.

Een stolsel kan echter ook van een andere plek komen. Mensen op de IC liggen plat aan de beademing. De beenspieren, die zorgen voor terugstroom van bloed naar het hart, werken dan niet, waardoor in de beenvaten bloedstolsel kunnen ontstaan. Deze kunnen dan doorschieten naar de long, waar ze in een omgeving met een ernstige infectie terecht komen. Dat zorgt ook voor de complicaties. Hoe dit precies werkt willen alle betrokkenen van de DCTC beter in kaart brengen.”